Maymun çiçeği hastalığı, Afrika kıtasında 570’in üzerinde kişinin hayatını kaybetmesine neden olmasının ardından Asya ve Avrupa kıtasına da yayılınca dünya genelinde endişe arttı.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NEDİR?
Maymun çiçeği, genellikle Afrika kıtasında görülen, ancak son yıllarda dünya genelinde yayılmaya başlayan bulaşıcı bir hastalıktır. Adı maymunlardan gelmesine rağmen, virüs aslında kemirgenlerden kaynaklanır.
Maymun çiçeği, insanları ve hayvanları etkileyen viral bir enfeksiyondur.
Maymun çiçeği, “Ortopoksvirüs cinsi” olarak sınıflandırılan virüs grubuna aittir.
Maymun çiçeği, Poxviridae ailesine ait olan Monkeypox virüsünden kaynaklanır. Virüs başlangıçta sadece hayvanlardan insanlara bulaşıyordu ama artık insandan insana da bulaşabiliyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ İLK NE ZAMAN ÇIKTI?
Maymun Çiçeği, ilk olarak 1958 yılında Danimarka’da araştırma laboratuvarlarında tutulan maymunlarda çıktı. İnsanlarda ise ilk vaka 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde (o zamanki adıyla Zaire) çıktı. O zamandan beri, virüs genellikle Orta ve Batı Afrika’da vakalar oluşturmuş, ancak son yıllarda dünya genelinde de yayılmaya başladı.
MAYMUN ÇİÇEĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Maymun çiçeği belirtileri | Açıklama |
---|---|
Ateş | Aniden yükselen vücut sıcaklığı. |
Baş Ağrısı | Şiddetli baş ağrısı. |
Kas ve Sırt Ağrıları | Vücut genelinde kas ve sırt ağrıları. |
Lenf Bezlerinde Şişlik | Lenfadenopati, özellikle boyun, koltuk altı ve kasık bölgesinde lenf bezlerinin şişmesi. |
Yorgunluk ve Halsizlik | Genel yorgunluk ve bitkinlik hissi. |
Döküntüler ve Cilt Lezyonları | Yüzde başlayıp vücudun diğer bölgelerine yayılan ve kabarcıklara dönüşen döküntüler. |
MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞINA YAKALANANLARDA KAŞINTI OLUR MU?
Maymun çiçeği hastalığına yakalananlarda ciltteki döküntüler nedeniyle sıklıkla, şiddetli kaşıntı olur. Bu kaşıntı, ciltteki lezyonların iyileşme süreciyle ilişkilidir ve hastalar için oldukça rahatsız edici olabilir.
KORONAVİRÜS İLE MAYMUN ÇİÇEĞİ ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Koronavirüs ile maymun çiçeği arasında bulunan en belirgin fark Maymun çiçeği virüsü, koronavirüs gibi hava yoluyla yayılmıyor olmasıdır.
Özellik | Maymun Çiçeği | Koronavirüs |
---|---|---|
Neden Olan Virüs | Orthopoxvirus türünden bir virüs (Poxviridae ailesi) | SARS-CoV-2 (Coronaviridae ailesi) |
Bulaşma Yolu | Enfekte hayvanlar veya insanların vücut sıvıları, deri lezyonları ile yakın temas | Solunum damlacıkları, aerosoller, yüzeylerle temas |
Belirtiler | Ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, lenf bezlerinde şişlik, cilt döküntüleri | Ateş, öksürük, nefes darlığı, tat ve koku kaybı, yorgunluk |
Enfeksiyon Alanı | Genellikle cilt ve lenf bezleri | Solunum sistemi, özellikle akciğerler |
Yaygınlık | Genellikle Orta ve Batı Afrika, dünya genelinde yayılmaya başlamıştır | Küresel pandemi, dünya genelinde yaygın |
Önleme | Çiçek aşısı, enfekte kişilerle temastan kaçınma | COVID-19 aşıları, maske kullanımı, sosyal mesafe |
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ İNSANDAN İNSANA NASIL BULAŞIR?
Maymun çiçeği, cilt döküntüleri, kabuklar veya vücut sıvılarıyla doğrudan temas, uzun süreli yakın temas veya cinsel temas gibi yollarla bulaşır. Virüs, belirtiler başladıktan sonra cilt döküntüleri tamamen iyileşene kadar bulaşıcı olabilir. Hatta bazı durumlarda, belirtiler başlamadan 1 ila 4 gün önce bile bulaşma riski bulunur. Ancak, hiçbir belirti göstermeyen kişilerin hastalığı bulaştırdığına dair kesin bir kanıt bulunmamaktadır. Bu nedenle, Maymun çiçeği riskini azaltmak için kişisel hijyene dikkat etmek, kalabalık ortamlardan kaçınmak ve yakın temaslardan mümkün olduğunca uzak durmak önemlidir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞINA YAKALANANLAR NE YAPMALI?
Maymun çiçeği hastalığına yakalananlar, hem kendi sağlıklarını korumak hem de virüsün yayılmasını önlemek için testler yapmalı
Sağlık Kuruluşuna Başvurma: Semptomlar ortaya çıktığında bir sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve tanı konulması için gereken testler yapılmalıdır.
İzolasyon: Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için hastalar evde veya sağlık kuruluşlarında izole edilmelidir. Özellikle döküntü ve kabarcıkların olduğu dönemlerde yakın temastan kaçınılmalıdır.
Kişisel Hijyen: Eller sık sık sabun ve suyla yıkanmalı veya alkol bazlı el dezenfektanları kullanılmalıdır. Cilt lezyonlarıyla temastan sonra ellerin temizlenmesine özen gösterilmelidir.
Yaralara Dokunmaktan Kaçınma: Döküntüler ve kabarcıklar kaşıntılı olabilir, ancak bu bölgelere dokunmaktan ve kaşımaktan kaçınılmalıdır. Yaralara dokunduktan sonra ellerin yıkanması önemlidir.
Koruyucu Kıyafet ve Maske Kullanımı: Hastayla temasta bulunan kişilerin koruyucu kıyafetler ve maske kullanmaları önerilir.
Destekleyici Tedavi: Hastalığın belirli bir tedavisi olmamakla birlikte, semptomların hafifletilmesi için ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Ayrıca cilt lezyonları için uygun yara bakımı yapılmalıdır.
Bol Sıvı Tüketimi ve Dinlenme: Vücudun bağışıklık sistemini desteklemek için bol sıvı tüketmek ve dinlenmek önemlidir.
Yakın Temastan Kaçınma: Hastaların, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerle ve çocuklarla temas etmemesi gerekir.
Bilgilendirme ve Takip: Yakın temaslılar ve yerel sağlık yetkilileri bilgilendirilmeli ve semptom gelişimi açısından izlenmelidir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ ÖLÜMCÜL OLABİLİR Mİ?
Maymun çiçeği genellikle öldürücü bir hastalık değildir ancak bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde, çocuklarda veya altta yatan kronik hastalığı olan bireylerde ciddi komplikasyonlar görülebilir ve nadir durumlarda ölümcül olabilir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ TEDAVİSİ VAR MI?
Maymun çiçeği virüsü tedavisi bulunmuyor. Maymun çiçeği virüsü tedavisi antiviral ilaçlarla yapılıyor. Vakaların büyük bir kısmı hastalığı hafif geçiriyor ve birkaç hafta içinde sağlığına kavuşuyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI EVDE GEÇER Mİ?
Maymun çiçeği hastalığı genellikle evde, uygun bakımla geçer. Fakat, hastalığın seyri kişiden kişiye değişebilir ve bazı durumlarda tıbbi müdahale gerekebilir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NE KADAR SÜREDE GEÇER?
Maymun çiçeği hastalığının iyileşme süresi, kişiden kişiye farklılık göstermekle birlikte, genellikle 2 ila 4 hafta arasında hastalık geçer. Hastalığın seyri, bireyin bağışıklık sisteminin gücü, genel sağlık durumu ve yakalanan virüsün türüne göre değişebilir. Hafif semptomlarla başlayan maymun çiçeği, çoğu durumda kendiliğinden iyileşme eğilimi gösterir. Ancak bazı durumlarda, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde, hastalık daha uzun sürebilir ve daha ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle, hastalığın ilk belirtilerinde bir sağlık uzmanına başvurmak büyük önem taşır.
MAYMUN ÇİÇEĞİ İZ BIRAKIR MI?
Maymun çiçeği hastalığının en belirgin özelliklerinden biri, kaşıntılı ve ağrılı kabarcıklar şeklinde oluşan döküntülerdir. Bu döküntüler genellikle yüz, avuç içleri, ayak tabanları ve genital bölgede görülür. Hastalık sürecinde döküntüler kabuk bağlayarak dökülme eğilimindedir. Ancak, döküntülerin yoğunluğu ve kişinin cilt yapısına bağlı olarak, iyileşme sürecinde ciltte iz kalma olasılığı bırakır. Bu nedenle, maymun çiçeği hastalığı geçiren kişilerde hafif veya belirgin olabilen izler görülebilir.
ÇİÇEK AŞISI İLE MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI ATLATILABİLİR MI?
Çiçek hastalığına karşı rutin aşılama yapılan dönemlerde uygulanan çiçek aşısının, maymun çiçeği hastalığına yakalanma riskini önemli ölçüde azalttığı, çeşitli gözlemsel çalışmalarla ortaya konmuştur. Bu aşının, maymun çiçeği hastalığına karşı yaklaşık %85 oranında etkili olduğu belirtilmektedir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI TÜRKİYE’DE GÖRÜLDÜ MÜ?
Ankara’da maymun çiçeği şüphesiyle karantinaya alınan vatandaşlara yapılan testlerin sonuçları negatif olarak açıklandı. Sağlık Bakanlığı yetkilileri, Bilkent Şehir Hastanesi’nde gerçekleştirilen detaylı incelemelerin ardından hastalığın Türkiye’de henüz görülmediğini teyit etti.
İçerikte yer alan resim çalışmaları Yağmur Tanrıverdi tarafından yapılmıştır.
Kaynak: sozcu.com.tr