Milyonlarca yıl boyunca aşırı sıkıştırmaya maruz kalmış, odunlardan elde edilen düz siyah, opak bir değerli taş olan Jet, Victoria dönemi boyunca, moda ve mücevherlerin bir kişinin sosyal statüsünü, mali zenginliğini ve hatta duygusal durumunu ustaca işaret ettiği bir dönemde, haute taşıydı.
Cnn.com’un haberine göre Viktorya dönemi kıyafetleri sembolizmle doluydu ve katı nezaket ve kast kuralları etrafında gelişti. Dönemin her yerinde bulunan iki öğeyi adlandırmak gerekirse, sıkı sıkıya sarılmış korseler ve silindir şapkalar, zenginlik ve nezaketi simgelerken, güvercinleri tasvir eden mücevherler bir bireyin derin dini bağlılığına işaret ediyordu.
Kraliçe Victoria Moda Yaptı
Şaşırtıcı derecede hafif ve mürekkep siyahı olan jet, bilinen en eski değerli taşlardan biridir ve Neolitik Çağ’dan (MÖ 7.000-1.7000) beri sanata yatkın kişiler tarafından oyulmuş ve şekillendirilmiştir.
Hem Romalılar hem de Vikingler, düğmelerden ve yüzüklerden minik heykellere ve koruyucu muskalara kadar jet ile eşyalar tasarlamışlardır. Ancak jeti 1800’lerin ortalarında modanın en yüksek seviyelerine taşıyan Kraliçe Victoria olmuştur.
Hükümdar jeti sık sık giymişti, özellikle saltanatının ikinci yarısında; mücevher, kocası Prens Albert’in ölümünden sonra giydiği tamamen siyah topluluklarla uyumludur. (Jet o zamandan beri yas elbisesiyle eş anlamlıdır.)
Dünyanın Dört Bir Yanında Jet Kaynakları Aradık
Dünyanın tek jet araştırmacılarından biri olan İngiliz gemolog Sarah Steele, “Viktorya döneminde herkes jet takmak istiyordu” dedi. “Dünyanın dört bir yanına jet kaynakları aradık – Venezuela’ya, İspanya’nın kuzeyine – ve onu İngiltere’ye geri ihraç ettik.”
Ancak mücevhere olan sürekli ilgi, pazarın daha düşük kaliteli jetlerle yavaş yavaş dolması anlamına geliyordu, bu da daha kolay kırılıp çatlıyordu ve tüketici güvenini aşındırıyordu. Aynı zamanda, plastik devrimi de hızlanıyordu. Popüler (ve artık çok koleksiyonluk) mücevher reçinesi Bakelite 1907’de icat edildi ve bazı üreticiler, etkili, kazara da olsa, kategori katili olan plastik jeti bile mükemmelleştirdiler.
Tüm bunlar jetin popülaritesinin düşmesine yol açtı. “Herkes yas tutmaktan bıkmıştı ve sonra Birinci Dünya Savaşı oldu ve bu kadardı” diye ekledi Steele. “Aslında endüstrinin hayatta kalması bizim için büyük bir şans.”
Yani jet, onlarca yıldır hediyelik mücevher devresinde satılsa da, mücevher uzun zamandır moda ve “yüksek” mücevher tasarımcıları tarafından neredeyse evrensel olarak göz ardı ediliyor. Ancak bu durum değişiyor olabilir.
Jetin Altın Standartı Whitby
Bir avuç saygın tasarımcı son zamanlarda jeti benimsedi ve tüy kadar hafif değerli taşı etkili mağazalar tarafından stoklanan ince mücevher parçalarına dahil etti. Ve bu tasarımcılar herhangi bir eski jeti kullanmıyorlar – mücevhere hazır jetin altın standardı olarak kabul edilen Whitby jetini bilerek seçiyorlar.
Değerli taş 1800’lerde İspanya, Fransa ve Amerikan Güneybatısı dahil olmak üzere birkaç ayrı bölgede çıkarılmış olsa da, Whitby jeti yalnızca İngiltere’deki Whitby’nin Kuzey Yorkshire kıyı kasabasının etrafında yeraltında oluşmuştur. Ve “Whitby jeti kesinlikle dünyanın en iyi jeti için yarışıyor” diye açıklıyor Steele, aynı zamanda kasabadaki tarihi bir jet atölyesi ve perakende mağazası olan Ebor Jetworks’ün ortak sahibi.
Whitby jet, simsiyah renkte ve sert bir mizaca sahip olmasıyla ünlüdür. Genel olarak konuşursak, Whitby jet zamanla çatlamaz veya solmaz, daha az dayanıklı, isimsiz jetlerin yaptığı gibi.
“Kuzgunlar” adlı seride, İngiliz zanaatkar Graham Heeley tarafından Whitby jetinden karmaşık bir şekilde oyulmuş ve yerel kuyumcu Ian Fowler tarafından altına yerleştirilmiş, uçuş halindeki siyah kuzgunlar yer alıyor. Wightman, koleksiyonunda yalnızca İngiltere malzemeleri ve işçiliğini kullanmaya kararlı. İlk çalışması ayrıca Moorland şimşirinden oyulmuş parçalar ve bahçesinden kopardığı geyik boynuzlarını da içeriyor.
Nadir Olması Popülerleştirdi
Whitby jetinin parçalarından oyulmuş yuvarlak formlar siyah elmaslarla süslendi ve bunun sonucunda loş, tonlu ışıltılarla titreşen küçük galaksileri etkileyen mücevherler ortaya çıktı.
Kalabalığın arasından sıyrılmak isteyen moda takipçileri için bir diğer çekici şey, elmas ve incilerin aksine, gerçekten nadir — hatta nadir — olmasıdır. Jet zanaatkarları ve perakendecileri her zaman kıttır. Yeni jet edinmenin tek yolu, jeolojik oluşumlardan döküldüğü yerlerde avlamaktır. Steele ve iş arkadaşları, gelgitle sürüklenen gevşek jeti aramak için kıyı şeridi boyunca yukarı aşağı seyahat ederler; yasal olarak toplamanıza izin verilen tek jet budur. (Whitby ve çevresindeki jetin uzun süredir çıkarıldığı arazi artık özel mülkiyettir.)
“Dışarıda yeterli jet yok ve büyük jet parçaları satın alamıyorsunuz” dedi Steele. “Turistler bize sürekli sert jet için telefon ediyor ve cevap her zaman ‘hayır’ oluyor.”
Kaynak: sozcu.com.tr
