ABD’de geçen yıl 4 Temmuz Bağımsızlık Günü kutlamaları kapsamında Manhattan’daki East River üzerinde 60 bin havai fişek patlatıldı.
Journal of Exposure Science & Environmental Epidemiology dergisinde yayınlanan çalışmaya göre havai fişek gösterilerinin neden olduğu kirlilik, Kanada’daki yangınlardan kaynaklanan kirlilikten daha fazla.
Ortalama günlük ince parçacık konsantrasyonu metreküp başına 15 mikrogram olan New York’ta bu sayı Kanada’daki orman yangınlarının yol açtığı kirlilik sırasında 460 mikrograma kadar ulaşmıştı.
Bilim insanları havai fişek gösterileri sonrasında tehlikeli metallere ve organik bileşiklere ait ufak parçacıkların miktarını metreküp başına 3 bin mikrogram olarak tespit etti.
Bursa Uludağ Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Efsun Dindar, metal kirliliğinin insanlar, diğer canlılar hatta toprakta görünmeyen küçük mikroorganizmalar için bile risk oluşturduğunu belirterek şöyle konuştu:
“Havai fişeklerin içinde baryum, stronsiyum, potasyum nitrat ve kükürt gibi kimyasallar bulunur ve bu maddeler toksik olabilir üstelik çevrede birikerek zararlı etkiler yaratabilir. Bu kimyasallar toprakta ve suda yıllarca kalabiliyor örneğin, ağır metaller biyolojik olarak bozunmaz ve ekosistemde birikir.”
“Su veya rüzgar aracılığıyla kimyasallar geniş alanlara yayılabilir ve mesela yağmur suyu kimyasalları nehirlere taşıyabilir, rüzgar ise partikülleri atmosferde uzun mesafelere taşıyabilir. Bu yayılma, daha geniş alanlarda toprak ve su kirliliğine yol açabilir, tarım arazileri ve su kaynakları kirlenebilir, bu da gıda zincirine olumsuz etkiler yaratabilir.”
Havai fişek gösterileri esnasında duman ve is bulutu ortaya çıktığını, tuhaf bir gaz kokusunun etrafa yayıldığını belirten Dindar, şöyle devam etti:
“Bu aslında bizim hava kirliliği açısından dengeyi bozan bir faaliyet olduğunu anlamamız için bile yeterli. Havai fişekler bir taraftan havayı kirletiyor bir taraftan da sebep olduğu gürültü ve gözükmesi açısından da gece yapıldığı için maalesef aşırı derecede ışık kirliliğine neden oluyor yani bir anda büyük bir gürültü ve ışık kaynağı ortaya çıkıyor.”
“Hayvanlar açısından özellikle kuşları stresi sokuyor, maalesef ölümlerine sebep olabiliyor ya da korkan, panikleyen hayvanlar farkında olmadan bir yerlere çarpıyorlar o şekilde kaçarken de can kaybı söz konusu olabiliyor.”
“Çok uzun süre havai fişek gösterimi devam ederse orada bulunan belki göç yolunda olan hayvanlar bile olumsuz etkilenebiliyor. Aslında ilk önce kuşların ve uçan canlıların ölümle sonuçlanmasına varacak boyutta ekosisteme büyük bir zararı var.”
Kaynak: sozcu.com.tr
