Uzayın soğukluğunu anlamadan önce, Güneş’ten gelen ısının nasıl yayıldığını bilmek gerekir. Güneş’in yaydığı enerji, elektromanyetik dalgalar şeklinde uzaya dağılır. Bu dalgalar, radyo dalgalarından görünür ışığa ve X-ışınlarına kadar geniş bir spektrum oluşturur. Güneş ısısı bu şekilde yayılsa da, uzayı ısıtacak yoğun bir atmosfer bulunmadığı için enerji boşlukta dağılır.
Uzayda sıcaklık ölçümü, madde yoğunluğu ile doğrudan ilgilidir. Sıcaklık, moleküllerin hareketiyle bağlantılı olduğundan, çok az molekül bulunan uzayda, sıcaklığın ölçümü zordur. Güneş’ten gelen enerji, yüzeyleri ve cisimleri ısıtır, ancak uzayın büyük bir bölümü boşluktur. Bu nedenle, moleküllerin hareketliliği düşük ve sıcaklık düşüktür. Yani, uzay boşluğu esasen bir vakum olduğu için Güneş ısısını doğrudan hissetmek mümkün değildir.
Dünya’da ısı iletimi katı, sıvı ve gaz molekülleri aracılığıyla gerçekleşir. Örneğin, elinizi sıcak bir yüzeye koyduğunuzda ısıyı hemen hissedersiniz, çünkü moleküller arasındaki enerji transferi oldukça hızlıdır. Ancak uzayda böyle bir ortam yoktur. Isının iletilebilmesi için maddesel bir ortam gerekir ve uzay büyük oranda boşluktur. Bu nedenle Güneş enerjisi cisimlere çarptığında onları ısıtır, ancak ısı, boşluk içinde yayılamaz. Bu durum, uzayın neden bu kadar soğuk olduğunun en temel nedenidir.
Uzayda ısının yayılmasının temel yolu, ışınım yoluyla gerçekleşir. Işınım, elektromanyetik dalgalar aracılığıyla enerji transferi sağlar. Güneş’ten gelen enerji, uzaya bu şekilde yayılır ve atmosfer olmadığında, bu enerji kolayca soğurulmaz. Bir cisim Güneş’e maruz kaldığında ısınabilir; ancak gölgeye geçtiğinde hemen soğur. Uzayda bu durum, gezegenler ve uydular için geçerlidir. Güneş’in ısısına maruz kalan bir gezegenin yüzeyi sıcak olabilir, ancak arka tarafı karanlık ve soğuktur.
GÜNEŞ ISISI NEDEN UZAYI ISITAMAZ?
Uzayda atmosfer yoktur, bu da Güneş’ten gelen enerjinin Dünya’daki gibi yayılmasına engel olur. Atmosfer, Dünya’da ısının tutunmasını sağlayan en önemli unsurlardan biridir. Atmosfer olmadan, Güneş’ten gelen ışınlar, moleküllere çarpacak ve onları ısıtacak bir ortam bulamaz. Bu nedenle, uzayın genelinde sıcaklık oldukça düşüktür.
Uzay, büyük ölçüde vakum olduğu için Güneş’ten gelen enerjiyi emebilecek çok az madde vardır. Vakum ortamında, ısı enerjisi moleküller arasında geçiş yapamaz ve bu da uzayın sıcak kalmasını engeller. Isı yalnızca katı cisimlerin üzerine düşerek onları ısıtır, geri kalan kısımlar hala soğuk kalır.
Uzayda ısınma, Güneş ışınlarının doğrudan temas ettiği bölgelerde yoğunlaşır. Örneğin, Güneş’e bakan bir yüzey ısı alır, fakat diğer taraflar dondurucu soğukta kalabilir. Bu da uzaydaki sıcaklık farklarının bu denli uç noktalarda olmasının nedenidir.
Uzmanlar, Güneş’in Dünya’yı ısıtmasının büyük ölçüde atmosfer sayesinde olduğunu ifade eder. Örneğin, NASA bilim insanları, uzayın büyük ölçüde vakum olmasının, ısının doğrudan yayılmasını engellediğini belirtir.
Yani, Güneş enerjisi Dünya’da hissedilebilir seviyede sıcaklık yaratırken, uzayda bu durum farklıdır.
Dünya’nın atmosferi, gelen enerjiyi emerek sıcaklığı düzenlerken, uzayda böyle bir mekanizma bulunmaz. Uluslararası uzay ajansları ve bilim dergileri, bu durumun nedenlerini detaylıca açıklayan çalışmalar yayımlamıştır.
Kaynak: sozcu.com.tr
