Washington merkezli uluslararası insan hakları kuruluşu Freedom House’un 2024 yılı “İnternette Özgürlük Raporu” yayınlamdı. Türkiye, 2024 yılında da internetin özgür olmadığı ülkeler kategorisinde yer aldı. “Türkiye’de internet özgürlüğü zarar görmeye devam ediyor” değerlendirmesi yapılan raporda, kamuoyunda “Sansür Yasası” olarak bilinen yasanın ilk 18 ayında 41 gazeteci hakkında 27 soruşturma açıldığı, 10 gazetecinin gözaltına alındığı belirtildi.
Uluslararası insan hakları kuruluşu Freedom House; Adrian Shahbaz, Allie Funk ve Kian Vesteinsson tarafından hazırlanan 2024 İnternette Özgürlük Raporu’nu yayımladı. 72 ülkedeki internet özgürlüğüne ilişkin değerlendirmelerin yer aldığı raporda, bu yıl internetin 19 ülkede özgür, 32 ülkede kısmen özgür ve 21 ülkede özgür olmadığı belirtildi.
HAPİS CEZALARI VE ERİŞİM ENGELLERİ
Türkiye raporunu Freedom House Türkiye raportörü ve Avrupa Basın ve Medya Özgürlüğü Merkez, Medya Özgürlüğü İzleme Sorumlusu Gürkan Özturan’ın hazırladığı rapora göre Türkiye, 30 puandan 31 puana yükseldi. İnternet özgürlüğüne ilişkin tespitlerin yer aldığı raporda, mobil hızlardaki artış ve kısıtlama vakalarındaki azalmaya rağmen sosyal medya paylaşımları nedeniyle verilen uzun hapis cezaları, çok sayıda erişim engeli ve içerik kaldırma kararları ve yanlış bilgilerin yayılması nedeniyle Türkiye’de internet özgürlüğünün zarar görmeye devam ettiği belirtildi.
İktidarın “sansür ve gözetimi artıran ve çevrimiçi söylemi suç haline getiren çeşitli yasaları” yürürlüğe koyduğu kaydedilerek, “Çevrimiçi trol ağları hükümet yanlısı dezenformasyonu yaymaya devam ederken gazeteciler, aktivistler ve sosyal medya kullanıcıları çevrimiçi içerikleri nedeniyle hukuki suçlamalarla karşı karşıya kalmaya devam etmektedir” değerlendirmesi yapıldı.
BAĞLANTI SORUNLARI
Son bir yılda Türkiye’de öne çıkan bazı gelişmeler şöyle aktarıldı:
– Ocak 2024’te Anayasa Mahkemesi, ‘kişilik haklarının ihlali’ nedeniyle engelleme ve içerik kaldırma kararları vermek için sıklıkla kullanılan bir kanun maddesini iptal etmiştir. Karar, mevcut rapor dönemi sona ermeden önce yürürlüğe girmedi ve yetkililer önemli erişim engelleri uygulamaya ve içerik kaldırmaya devam etti.
– Aralık 2023’te 17 sanal özel ağ (VPN) hizmeti mahkeme kararı olmaksızın engellenerek çevrimiçi medya ortamı daha da daraltılmıştır.
– Şubat 2023 depremlerinden sonra, deprem bölgesindeki birçok şehirde bağlantı sorunları devam ediyor.
-Dezenformasyon Yasası’nın ilk 18 ayında 41 gazeteci hakkında 27 soruşturma açıldı; 10 gazeteci gözaltına alındı, 15 gazeteci hakkında dava açıldı ve 18 gazeteci hakkındaki soruşturmalar devam ediyor.
OTORİTERLEŞME VURGUSU
2002’den bu yana iktidarda olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve AKP’nin son yıllarda giderek otoriterleştiği belirtilen raporda, “Anayasa değişiklikleri yoluyla ve muhalifleri ve eleştirmenleri hapse atarak önemli ölçüde güç kazandı. Derinleşen ekonomik kriz, yıkıcı deprem ve Mayıs ayında yapılan seçimler, hükümete 2023 yılında muhalefeti bastırmak ve kamusal söylemi sınırlamak için yeni teşvikler verdi” değerlendirmesi yapıldı.
Freedom House Türkiye Raportörü Özturan, Türkiye’de internet özgürlüğünün önceki yıllarda olduğu gibi altyapıyı tahrip eden bir doğal afet yaşanmamasından dolayı bu yılki analizde 1 puanlık bir artış gözlemlense de tehdit altında kalmaya devam ettiğini kaydetti. Özturan “Özgür olmayan internet ortamı döngüsünü kırmak için yasa ve yönetmelikler hak temelli olmalı” değerlendirmesinde bulundu.
Kaynak: sozcu.com.tr
